Vol verwachting keken de Molukkers uit naar het koude Nederland. In 1951 kwamen zo’n 4000 KNIL-militairen en hun gezinnen naar Nederland.

Nederlands-Indië werd in 1942 door Japan bezet. De onderdrukking duurde drie jaar. Na de Japanse capitulatie riepen de nationalistische leiders Soekarno en Hatta in augustus 1945 de onafhankelijke Republiek Indonesië uit. Maar dat accepteerde Nederland niet.

De Indonesische onafhankelijkheidsstrijd brak los, en Molukse soldaten vochten zij aan zij met Nederlanders in het Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger (KNIL) tegen de Indonesische nationalisten. Deze strijd duurde tot 1949, met het einde van het koloniale bewind in Nederlands-Indië. De internationale druk liep zo hoog op, dat de Nederlandse regering geen andere optie zag dan overgaan tot onderhandelingen en de soevereiniteitsoverdracht.

In de Molukken (in het oosten van de Indonesische archipel) werd vervolgens een eigen staat uitgeroepen: de Republiek der Zuid-Molukken. Molukse militairen die op dat moment nog in Nederlandse dienst waren en zich buiten de Zuid-Molukken bevonden, steunden die nieuwe republiek. Maar deze groep dreigde het slachtoffer te worden van de politieke spanningen en werd naar Nederland overgebracht. Tijdelijk, was het idee.

Bij aankomst stond de militairen een kille ontvangst te wachten en werden ze uit militaire dienst ontslagen. Het ontslag zonder repatriëring en het gevoel afgedankt te worden door het land waaraan ze loyaal waren geweest, zorgden voor een slechte start in Nederland. De militairen begonnen een rechtszaak tegen de Nederlandse staat om hun ontslag aan te vechten. Er volgden meer rechtszaken en protesten, maar die leverden niets op: het ontslag bleef gehandhaafd.

Met een opgetogen ‘Leve de koningin’ werden de trossen op Java losgegooid en vertrokken de Molukkers naar het verre Nederland. Ze verwachtten een feestelijk welkom. Bovendien namen ze weinig mee, hun verblijf zou maar van korte duur zijn.

Na een maand op zee zetten de reizigers blij voet op vaste grond. Maar de Nederlandse ontvangst was allesbehalve feestelijk, want de militairen werden direct uit dienst ontslagen.

Veel Molukse moslims werden ondergebracht in kamp Wyldemerck in Friesland. Anders dan in andere woonoorden stond daar wel een moskee en konden de Molukkers dieren halal slachten.

De Nederlandse overheid plaatste de Molukkers in woonoorden, waaronder voormalig kamp Westerbork. Daar leefden ze gescheiden van Nederlanders. Zo konden ze gemakkelijk weer terug naar Azië zodra de Molukken onafhankelijk werden van Indonesië, was het idee. Ondanks hoop op een vrije republiek, leeft de vierde generatie Molukkers tegenwoordig nog steeds in Nederland.

Gezinnen woonden in barakken en sliepen in volle stapelbedden. Met dekens voor de ramen hielden ze het gure Nederlandse weer buiten.

Water valt in de Molukken doorgaans in vloeibare vorm omlaag. De sneeuw in Nederland was dan ook even wennen. Maar de winterpret lonkte en al gauw waren er sneeuwbalgevechten.

De komende drie jaar is de tentoonstelling In Twee Werelden - Molukkers in Nederland in verschillende steden in het land te zien. In zes zeecontainers wordt de geschiedenis verteld. Voor meer informatie kijk je op reizendetentoonstelling.nl.